MURİS MUVAZAASI, MİRASTAN MAL KAÇIRMA

SATIŞ İLE TEMLİK EDİLEN GAYRİMENKUL, TAPU İPTAL VE TESCİL DAVASI -Muvazaa sebebiyle-, EMEK/HİZMET KARŞILIĞI SÖZ KONUSU GAYRİMENKULUN SATIŞ İLE TEMLİK EDİLMİŞ OLMASI;

Bilindiği üzere; görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Medeni Kanunun 706 (yeni TMK.782) Borçlar Kanunun 213 ve Tapu Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak Resmi Sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.

 

Burada önemle belirtmek isterim ki; dava açma hakkı mirasçılara tanınmıştır. Bu halde öncelikli olarak dava açabilme açısından veraset belgesinin (mirasçılık belgesinin) alınması gerekmektedir.

 

Yargıtay ve doktrinin benimsediği üzere; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme; ulaştırabilmesi, kişiye yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır.

Miras bırakanın asıl gayesinin duraksamaya yer bırakmayacak şekilde ortaya konmasında ki asıl gaye; “Miras bırakan gerçekten mirasçılarını miras haklarından yoksun bırakmak için mi böyle bir işlemi yaptı?” sorusunun cevabının alınmasıdır. Bu sorunun en önemli çözüm yolu; “Miras bırakan hayattayken mirasçılarına adil bir denkleştirme yaptı mı?” sorusunun cevabıdır.

Önemle belirtmek isterim ki; bu tip davalarda kanıtlanması gereken en önemli olgu; Miras bırakanın asıl gayesinin ne olduğudur. Ve buna bağlı olarak; miras bırakan ile satış işleminin yapıldığı kişiler arasındaki insani ilişkinin, iradenin, amacın gerçek yüzünün açığa çıkarılmasıdır.

Diğer taraftan konumuzun başlığına ilişkin olarak; hayatın olağan akışına göre bazen miras bırakanın, satış işlemini gerçekleştirdiği kişi ile aralarında ayrı bir vicdani ilişkisi olmuş olabilir. (Buradaki miras bırakan ile satışın gerçekleştirildiği kişi arasındaki ilişkiye örnek olarak; miras bırakan hayattayken hastanmış, yatalak olmuş, ameliyat geçirmiş, elden ayaktan düşmüş ve benzeri bir durum yaşamış olabilir.) Buna karşılık, satış işleminin gerçekleştirildiği kişi; miras bırakana karşı sorumluluk, evladın ebeveyne bakmakla ve göstermekle yükümlü olduğu şartların fevkinde bir ilgi göstermiş, vicdani hizmet yerine getirmiş ve masrafta bulunmuş olabilir.

Örneğin; Miras bırakan sağlık problemleri nedeni ile ameliyat geçirmiştir ve miras bırakanın oğlu/kızı bu hastalık nedeniyle miras bırakanın her türlü tedavisini, sosyal ekonomik ihtiyaçlarını üstelenmiş, ebeveynine bakmakla ve göstermekle yükümlü olduğu şartların fevkinde ilgi göstermiş ve hizmetini esirgememiş, bundan dolayı da azami miktarda masraf yapmış olabilir. Bu halde miras bırakan kendisine böyle bir ilgi gösteren oğluna/kızına bir gayrimenkulü satış ile temlik etmesi halinde, muvazaadan bahsedilebilir mi? Bu durumda mirasçıların durumu ne olacaktır?  Bu halde, miras bırakan tarafından, satış ile temlik edilen gayrimenkulün, mirasçılardan mal kaçırma amacı ve gayesiyle yapıldığı kabul edilebilir mi?

 

Yargıtay’ın ve Doktrin’in söz konusu örneğimize karşılık benimsediği çözüm şu şekildedir; Satışa konu edilen bir malın devrinin belirli bir semen karşılığında olacağı kuşkusuzdur. Semenin bir başka ifade ile malın bedelinin ise mutlaka para olması şart olmayıp belirli bir hizmet veya bir emekte olabileceği kabul edilmiştir. Burada söz konusu taşınmazın satış şeklinde, kişiye temlik edilmiş olmasının bir önemi yoktur. Detaylandırıldığı üzere, her ne kadar satışa konu edilen malın devri bir semen karşılığı olması gerekli ise de emek ve hizmet karşılığı olabileceği de kabul edilmiştir. Bu halde üzere miras bırakan ile satışın temlik edildiği kişi arasında yukarıda anlatıldığı bir ilişki olması halinde, miras bırakanın gerçek amaç ve iradesinin mirasçıdan mal kaçırmak olduğu ve bu amaçla temliki gerçekleştirilmiş olduğu kabul edilemez.

YARGITAY KARARI

T.C

YARGITAY

1.HUKUK DAİRESİ

E.2008/9959

K.2009/873

T. 27.1.2009

 

-Muris muvazaası (tapu iptali ve tescil – gerçek amaç ve iradenin mirasçıdan mal kaçırmak olmadığı)

-Tapu iptali ve tescil (muris muvazaası – gerçek amaç ve iradenin mirasçıdan mal kaçırmak olmadığı)

-Murisin gerçek iradesinin tespiti (tapu iptali ve tescil)

-Mirasçıdan mal kaçırma amacının olmaması (muris muvazaası sebebiyle tapu iptali ve tescil)

-Satışa konu malın devrinin semen karşılığı yapılması (semenin hizmet veya emekten oluşması)

 TMK. 782, 2644 Sa. Kan. 26, 818 Sa. Ka. 213, 743 Sa. Ka. 706 md.

1. Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal, tescil ve tenkis isteklerine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Medeni Kanunun 706 (yeni TMK.782) Borçlar Kanunun 213 ve Tapu Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak Resmi Sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
2. Miras bırakanın sağlığında mal varlığının tamamını veya bir kısmını mirasçıları, arasında hoşgörü ile karşılanabilecek makul ölçüler içerisinde paylaştırmışsa mirasçısından mal kaçırma iradesinden söz etme olanağı yoktur.

O halde miras bırakanın denkleştirme yapıp yapmadığı üzerinde durulması, miras bırakandan tüm mirasçılarına, intikal eden, taşınır, taşınmaz ve hakların araştırılması, tapu kayıtları ve varsa öteki delil ve belgelerin mercilerinden getirtilmesi, her bir mirasçıya geçirilen malların ve hakların nitelikleri ve değerleri hakkında uzman bilirkişiden rapor alınarak paylaştırmanın mı, yoksa mal kaçırma amacının mı üstün tutulduğunun aydınlığa kavuşturulması zorunludur.
Satışa konu edilen bir malın devrinin belirli bir semen karşılığında olacağı kuşkusuzdur. Semenin bir başka ifade ile malın bedelinin ise mutlaka para olması şart olmayıp belirli bir hizmet veya bir emekte olabileceği kabul edilmelidir.

3.Dava, dosyada somutlaşan olgular, açıklanan ilkeler çerçevesinde değerlendirildiğinde: Miras bırakanın yapmış olduğu temlikle ilgili olarak gerçek amaç ve iradesinin mirasçıdan mal kaçırmak olmadığı ve bu amaçla temlikin gerçekleştirilmediği kabul edilmelidir.

KARAR: Taraflar arasında görülen davada;

Davacı, ortak miras bırakan annesi Havayı H. I.`ın 119 ada 41 parsel sayılı taşınmazdaki 6 nolu bağımsız bolümü mirastan mal kaçırmak amacıyla muvazaalı olarak davalı kızına temlik ettiğini ileri sürerek, tapu kaydının iptali ile miras payı oranında adına tescile olmazsa tenkise karar verilmesi isteminde bulunmuştur.

Davalı, satışın gerçek olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, murisin ölen eşinden emekli maaşı, kira geliri bulunup murise davalı tarafından bakıldığı, kendini borçlu kılmamak için taşınmazı davalıya intikal ettirdiği ve gerçek bir satış olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Karar, davalı vekili tarafından süresinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla, duruşma günü olarak saptanan 27.1.2009 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden vekili Avukat Esin Kılıç ile temyiz edilen vekili Avukat Bülent Şair geldiler duruşmaya başlandı, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi; duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Bilahare Tetkik Hakimi Selda Özer tarafından düzenlenen rapor okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:

Yargıtay 1. Hukuk dairesi kararı: Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal, tescil ve tenkis isteklerine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriğinden toplanan delillerden; tarafların ortak miras bırakanı Havva`nın maliki olduğu 119 ada 41 parsel sayılı taşınmazdaki 6 nolu bağımsız bölümün intifa hakkını üzerinde bırakarak, çıplak mülkiyetini 6.5.1998 tarihli akitte davalıya satış yoluyla temlik ettiği anlaşılmaktadır.

Davacı, miras bırakan Havva`nın davalıya yapmış olduğu temlikin mirasçıdan-mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek eldeki davayı açmıştır.

Bilindiği üzere, uygulamada ve öğretide “muris muvazaası” olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu Muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda yerleşmiş Yargıtay İçtihatlarında ve 1-44974 tarih 1/2 sayılı İnançları Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Medeni Kanunun 706 (yeni TMK.782) Borçlar Kanunun 213 ve Tapu Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak Resmi Sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.

Hemen belirtmek gerekir ki bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme; ulaştırabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır.

Öte yandan miras bırakanın sağlığında mal varlığının tamamını veya bir kısmını mirasçıları, arasında hoşgörü ile karşılanabilecek makul ölçüler içerisinde paylaştırmışsa mirasçısından mal kaçırma iradesinden söz etme olanağı yoktur.

O halde miras bırakanın denkleştirme yapıp yapmadığı üzerinde durulması, miras bırakandan tüm mirasçılarına, intikal eden, taşınır, taşınmaz ve hakların araştırılması, tapu kayıtları ve varsa öteki delil ve belgelerin mercilerinden getirtilmesi, her bir mirasçıya geçirilen malların ve hakların nitelikleri ve değerleri hakkında uzman bilirkişiden rapor alınarak paylaştırmanın mı, yoksa mal kaçırma amacının mı üstün tutulduğunun aydınlığa kavuşturulması zorunludur.

Somut olaya gelince, davacı Yusuf miras balkan Havva`nın oğlu, davalı Gül ise kızıdır. Miras bırakan Havva sağlığında bir süre davalı ile birlikte aynı çatı altında hayatın idame ettirmiş ve şeker hastası olması sebebiyle çeşitli ameliyatlar geçirmiştir Ayrıca bu hastalık nedeniyle miras bırakan Havva`nın ayağının kesilmesinden sonra davalının; annesi olan murisin gerekli her türlü tedavisi ile ilgilendiği, tüm sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarını karşıladığı ve murise hayatı boyunca bir evladın ebeveynine bakmakla ve göstermekle yükümlü olduğu şartların fevkinde ilgisini ve hizmetini esirgemediği, bundan dolayı da azami miktarda masraflar yaptığı anlaşılmaktadır. Esasen anılan ve yapılan masraflara ilişkin makbuz, fatura ve sair belgeler gerek eldeki dava dosyasına ve gerekse Havva`nın terekesinin tespitine ilişkin dava dosyasına ibraz edilmiş olup bu hususlar kayden ve dosya kapsamı ile sabittir.

Oysa çekişme, konusu taşınmazın satış şeklinde davalıya temlik edildiği görülmektedir. Hemen belirtilmelidir ki, satışa konu edilen bir malın devrinin belirli bir semen karşılığında olacağı kuşkusuzdur. Semenin bir başka ifade ile malın bedelinin ise mutlaka para olması şart olmayıp belirli bir hizmet veya bir emekte olabileceği kabul edilmelidir. Esasen yukarıda da değinildiği üzere muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı olarak açılan davaların hukuki dayanağını teşkil eden 1.4.1974 tarih ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında miras bırakının gerçek iradesinin mirasçıdan mal kaçırma olması halinde uygulanabilirliğinin kabulü gerekir. Bir başka ifade ile murisin iradesi önem taşır.

O halde, yukarıda değinilen somut olgular açıklanan ilkeler çerçevesinde değerlendirildiğinde, miras bırakanın yapmış olduğu temlikle ilgili olarak gerçek amaç ve iradesinin mirasçıdan mal kaçırmak olmadığı ve bu amaçla temlikin gerçekleştirilmediği kabul edilmelidir.

SONUÇ: Hal böyle olunca açılan davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü yönünde hüküm kurulmuş olması doğru değildir. Davalının temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenden ötürü BOZULMASINA, oybirliği ile karar verildi.

               Av. Derya E. KATAYIFÇI

 

Tüm Hakları Saklıdır / AllRightsReserved

© Telif  Hakkı / Copyright

Bu sitede yayınlanan yazıların tamamı veya bir kısmından yazarın yazılı izni olmaksızın alıntı yapılamaz, başka yerde yayınlanamaz. İzin alınarak yapılan yayınlarda ve alıntılarda metin üzerinde değişiklik yapılamaz. Site yazarı 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundan kaynaklanan hukuki ve cezai yollara başvurma hakkını saklı tutar. Bu sitede yayınlanan resim, fotoğraf veya grafiklerin telif hakkı sahibiyseniz ve siteden çıkarılmasını istiyorsanız, iletişime geçmekten çekinmeyiniz.

If you are the owner of copyright of any of photos used and wish it to be removed, please inform the author. We use hot link protection not to share images.

 

                                                      Tekzip – Çekince – Yasal Uyarı  / Disclaimer – Legal Notice

Bu sitede yayınlanan yazılarda yanlışlık olduğunu veya gerçek dışı bir tespit yapıldığını düşünüyorsanız, lütfen yazarı bilgilendiriniz. Bu sitedeki yazılar, yazarın kişisel görüş ve yorumlarını içerir, yazılarda geçen bilgiler, avukat – müvekkil ilişkisindeki sorumluluklardan muaftır. Bu sitenin ziyaret edilmesi, sitede yer alan bilgilere erişimin sağlanması, site aracılığı ile tarafımıza bilgi veya belge gönderilmesi avukat-müvekkil ilişkisi oluşturmaz. İnternet kaynakları her şarta uygun bilgi içermeyebilir. Bu nedenle ziyaretçiler sitede bulunan bilgiler sebebiyle zarara uğradıklarını iddia edemezler. Sitede yer alan bilgi ve belgelerin kullanımı sonucunda doğabilecek her tür zarardan ziyaretçiler sorumludur. Hukuki konularda detaylı bilgi almak için avukatınıza başvurunuz. Siteye bağlantı oluşturmak, site sahibinin yazılı izni olmadıkça kesinlikle yasaktır. Bu siteye zaman zaman başarısız saldırılar gerçekleştirilmektedir. Sunucu çeşitli yazılım modüllerinin koruması altında olduğundan,  saldırılarının hiçbirisi işleyişi etkilememektedir. Bununla birlikte apaçık görünen ip adreslerini adli ve idari mercilerle bildirmekten çekinmeyeceğimi üzülerek bildiririm.

Ziyaretçiler yukarıdaki şartları kabul etmiş sayılır.

Please in form the author of this site of anyerrors of fact in this site.